Στα υλικά κατάλοιπα της εποχής του Χαλκού, όπως στην οικιστική και την ταφική αρχιτεκτονική, την κεραμική, τις τοιχογραφίες, τα εργαλεία, τις σφραγίδες, τα ειδώλια, τα κοσμήματα κ.ά., αποτυπώνονται τα τεχνολογικά επιτεύγματα και η καλλιτεχνική διάθεση των δημιουργών τους και αποκρυπτογραφούνται στοιχεία που αφορούν το φυσικό περιβάλλον, τους τομείς οικονομίας και την κοινωνική σύνθεση των νησιωτικών κοινοτήτων στις διάφορες χρονικές περιόδους.
Τα τεχνουργήματα των νησιωτών αποπνέουν το
ανήσυχο και δημιουργικό τους πνεύμα, την ελευθερία σκέψης και τη
φαντασία που εξάπτει ο άγνωστος κόσμος που ανοίγεται πέρα από τα
στενά γεωγραφικά όρια κάθε νησιού, συνάμα όμως και τη λιτότητα
της ζωής του νησιώτη.
Η εκμετάλλευση των μεταλλωρυχείων των Κυκλάδων και η ανάπτυξη της μεταλλουργίας του μπρούντζου στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου ενισχύουν, από τις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., ποιοτικά και τυπολογικά την εργαλειοτεχνία, με άμεσες επιπτώσεις στην αγροτική και βιοτεχνική παραγωγή (μαρμαρογλυπτική, ναυπηγική κ.λπ.), καθώς και στις εμπορικές δραστηριότητες.
Η εκμετάλλευση των μεταλλωρυχείων των Κυκλάδων και η ανάπτυξη της μεταλλουργίας του μπρούντζου στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου ενισχύουν, από τις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., ποιοτικά και τυπολογικά την εργαλειοτεχνία, με άμεσες επιπτώσεις στην αγροτική και βιοτεχνική παραγωγή (μαρμαρογλυπτική, ναυπηγική κ.λπ.), καθώς και στις εμπορικές δραστηριότητες.
H κεραμική παραγωγή χαρακτηρίζεται, τόσο στις βορειοαιγαιακές όσο και στις κυκλαδικές της παραλλαγές, από πρωτοτυπία και μεγάλη ποικιλία σχημάτων και διακοσμήσεων, που αποπνέουν τις οικονομικές και κοινωνικές απαιτήσεις των νησιωτικών κοινωνιών, αλλά και τις κατά περιόδους επιδράσεις από την κεραμική της Mικράς Aσίας (Πρώιμη), της μινωικής Κρήτης (Μέση) και της μυκηναϊκής ηπειρωτικής Eλλάδας (Ύστερη Χαλκοκρατία). Σημαντικό σταθμό στην αγγειοπλαστική του Αιγαίου αποτελεί η χρήση του κεραμικού τροχού, που σημειώνεται στα μέσα περίπου της 3ης χιλιετίας.
Ιδιαίτερη σημασία για την τέχνη του προϊστορικού Αιγαίου έχει η ζωγραφική που εκδηλώνεται κατά την Πρωτοκυκλαδική ΙΙ και ΙΙΙ με τη γραπτή διακόσμηση κεραμικών αγγείων, αναπτύσσεται χρωματικά και θεματικά (απόδοση ζωικού και φυτικού κόσμου) κατά τη Μεσοκυκλαδική και κορυφώνεται κατά την Υστεροκυκλαδική Ι στις τοπιογραφικές συνθέσεις και τις ιστορικές σκηνές των τοιχογραφιών του Ακρωτηριού Θήρας.
Ξεχωριστή θέση στη νησιωτική τέχνη της εποχής του Χαλκού κατέχει η μαρμαρογλυπτική της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙ, προϊόντα της οποίας είναι τα ποικιλόμορφα αγγεία και τα μαρμάρινα ειδώλια, που διακινούνται ως αντικείμενα "κοινωνικού γοήτρου" σε ολόκληρο το Αιγαίο. Στα ειδώλια αποτυπώνεται εύγλωττα ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας της κυκλαδικής τέχνης, καθώς και η αναζήτηση του μνημειακού, που αποτυπώνεται στα πρώτα έργα μεγάλης πλαστικής.
ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
‘Υστερα από την εποχή του λίθου οι πρώτες αναλαμπές πολιτισμού στον ελληνικό χώρο εμφανίζονται στα νησιά του Αιγαίου και προπαντός στις Κυκλάδες γύρω στα 3000 π.Χ. Η ιδιότυπη κυκλαδική αρχιτεκτονική συνίσταται σε απλά σπίτια με ακανόνιστο σχήμα, συσπειρωμένα το ένα στο άλλο. Αργότερα κτίζονται πολυτελή σπίτια και επαύλεις που διακοσμούνται εσωτερικά με ωραιότατες τοιχογραφίες, όπως αυτές που βρέθηκαν στη Θήρα, που καταπλήσσουν με τη φρεσκάδα των χρωμάτων και το πλούτο των Θεμάτων.
Οι παραστάσεις με ποικίλα ζώα, πουλιά, ψάρια, φυτά, λουλούδια, με ψαράδες και παιδιά που παίζουν, με ναυτικές εκστρατείες και άλλα Θέματα, υμνούν τη φύση και τραγουδούν τη ζωή. Έγιναν γύρω στα 1500 π.Χ. και φανερώνουν έντονη Μινωική επίδραση.
Πιο πολύ, όμως, ο κυκλαδικός πολιτισμός οφείλει τη φήμη του στην ιδιότυπή του γλυπτική, στα περίφημα κυκλαδικά ειδώλια που είναι μορφές ανδρών και κυρίως γυναικών, έχουν αναθηματικό χαρακτήρα, είναι στιλιζαρισμένα σε μεγάλο βαθμό και καμωμένα από νησιώτικο μάρμαρο. Οι φόρμες είναι γενικά πλακωτές. Το κεφάλι, πλακωτό κι αυτό, γέρνει προς τα πίσω και κόβεται στο κρανίο σ’ επίπεδο. Στο πρόσωπο Κυριαρχεί η μακρόστενη μύτη που προεξέχει αρκετά, ενώ τ’ άλλα χαρακτηριστικά ήταν ζωγραφιστά. Τα πόδια είναι κατά κανόνα κολλητά μεταξύ τους, τα χέρια κολλητά στο σώμα και διπλωμένα κάτω από το στήθος. Μερικά αποτελούνται από πιο σύνθετους όγκους και παριστάνουν μορφές που παίζουν αυλό ή λύρα. Οι καλοδουλεμένες φόρμες, με τη γεωμετρικότητα και τη λειασμένη τους επιφάνεια, δέχονται το φως σ’ ένα απαλό παιγνίδισμα προβάλλο ντας την ιδιότυπή τους ομορφιά. Ακόμη και σύγχρονοι καλλιτέχνες, όπως ο Μπρανκούσι και Μοντιλιάνι, εμπνεύσθηκαν από τη γοητευτική τους αισθητική.
Από την τέχνη της Κύπρου στην εποχή αυτή αξιόλογα είναι τα μικρά «σταυρόσχημα» ειδώλια σε στεατίτη λίθο, τα ειδώλια «διπλών θεοτήτων» καθώς και άλλα γοητευτικά πήλινα ειδώλια που παριστάνουν τη «μητέρα θεά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου